Ο Ύπνος, οι Κίνδυνοι και οι “Σιωπηλές” Απειλές

Συνέντευξη με τον πνευμονολόγο Νίκο Μωυσιάδη: Από τις άτυπες πνευμονίες του καλοκαιριού έως το σύνδρομο απνοιών – Τι πρέπει να ξέρουμε για να προστατεύσουμε την υγεία μας και να κοιμόμαστε σωστά

Της Αναστασίας Δεκάκη

Στο Radio Star, οι Κορινα Ζολά  και Αναστασία Δεκάκη υποδέχτηκαν τον πνευμονολόγο Νίκο Μωυσιάδη για μια εφ’ όλης της ύλης συζήτηση γύρω από τον ύπνο και τους παράγοντες που τον επηρεάζουν, καθώς και για τους κινδύνους των άτυπων πνευμονιών. Ο γιατρός μοιράστηκε πολύτιμες πληροφορίες, φωτίζοντας πτυχές που συχνά παραβλέπονται.

Άτυπες Πνευμονίες: Ο Αόρατος Εχθρός του Καλοκαιριού

Η συζήτηση ξεκίνησε με αφορμή την  περιπέτεια υγείας του Γιώργου Αυτιά, ο οποίος, ενώ βρισκόταν στη Λισαβόνα, νοσηλεύτηκε στην εντατική για 25 ημέρες λόγω μικροβίου από το air condition. Ο κ. Μωυσιάδης εξήγησε ότι πρόκειται για άτυπες πνευμονίες, οι οποίες είναι ιδιαίτερα συχνές το καλοκαίρι.

“Είναι οι άτυπες πνευμονίες που τις βλέπουμε πάρα πολύ συχνά το καλοκαίρι,” ανέφερε ο γιατρός. “Μπορεί να έχουν συμπτώματα τύπου απλού κρυολογήματος, δηλαδή να μην έχουν υψηλό πυρετό, έντονο βήχα, να νομίζουμε ότι έχουμε ένα κρυολόγημα και γι’ αυτό πολλές φορές τις λέμε και περιπατητικές.” Ωστόσο, σπανίως αυτές οι πνευμονίες μπορούν να εξελιχθούν σε βαριές καταστάσεις.

Ο γιατρός τόνισε ότι η παραμονή αναπνευστικών συμπτωμάτων για πάνω από δύο-τρεις ημέρες το καλοκαίρι θα πρέπει να θορυβεί τον ασθενή. Οι εναλλαγές θερμοκρασίας, όπως η μετάβαση από πολύ ζέστη σε πολύ κρύο (π.χ. λόγω κλιματιστικού), ρίχνουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Επιπλέον, τα συστήματα κλιματισμού αποτελούν πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη μικροβίων, με πιο γνωστό τη λεγιονέλλα της πνευμονίας, η οποία συχνά οδηγεί σε σοβαρές καταστάσεις.

Σχετικά με τη χρήση κλιματιστικών, ο κ. Μωυσιάδης συμβούλεψε ότι η διαφορά της εσωτερικής με την εξωτερική θερμοκρασία δεν πρέπει να ξεπερνά τους 10 βαθμούς Κελσίου. Παρόλο που όλοι θέλουμε τη θερμοκρασία στο σπίτι μας γύρω στους 25-26 βαθμούς, η ιδανική θερμοκρασία δωματίου για καλό ύπνο είναι ακόμα χαμηλότερη, στους 18-20 βαθμούς Κελσίου, καθώς το σώμα μπαίνει πιο εύκολα στον ύπνο σε χαμηλές θερμοκρασίες.

Σύνδρομο Απνοιών στον Ύπνο: Μια Σιωπηλή Απειλή

Ένα από τα σημαντικότερα θέματα της συνέντευξης ήταν το σύνδρομο απνοιών-υποπνιών στον ύπνο, ένα πρόβλημα που, όπως είπε ο γιατρός, είναι πολύ συχνό αλλά σπάνια διαγιγνώσκεται στην Ελλάδα. Υπολογίζεται ότι περίπου οι μισοί άνθρωποι άνω των 40 ετών πάσχουν από αυτό.

Τι είναι και πώς λειτουργεί; Καθώς μεγαλώνουμε, οι μύες που συγκρατούν το πηγούνι και το λαιμό χαλαρώνουν. Στον ύπνο, χαλαρώνουν ακόμα περισσότερο, με αποτέλεσμα να συμπίπτουν και να κλείνουν τους αεραγωγούς, διακόπτοντας την αναπνοή. Αυτό οδηγεί σε πτώση του οξυγόνου, ο εγκέφαλος αντιδρά με μικρές διεγέρσεις για να επανέλθει η αναπνοή, και αυτές οι διεγέρσεις καταστρέφουν την ποιότητα του ύπνου.

Πώς θα καταλάβουμε ότι έχουμε πρόβλημα;

1. Ροχαλητό: Το 80% των ατόμων με σύνδρομο απνοιών ροχαλίζουν.
2. Υπέρταση: Πολύ συχνά εμφανίζεται υπέρταση, ιδίως “σιωπηλή υπέρταση” που ανιχνεύεται με την πρωινή μέτρηση της διαστολικής πίεσης.
3. Παρατήρηση από το σύντροφο: Ο σύντροφος μπορεί να παρατηρήσει διακοπές στην αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύπνου.
4. Νυχτερινή Ούρηση/Δίψα: Ξύπνημα για ούρηση ή δίψα (λόγω ξηροστομίας) μέσα στη νύχτα, χωρίς να υπάρχει πρόβλημα προστάτη ή διαβήτη. Φυσιολογικά, δεν πρέπει να ξυπνάμε μέσα στη νύχτα.

Κίνδυνοι για την υγεία: Ο κακός ύπνος είναι καταστροφικός για την υγεία. Κάποιος που αφήνει ένα μέτριο ή σοβαρό σύνδρομο απνοιών αθεράπευτο, έχει 4,5 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα θανάτου. Δεν πεθαίνει άμεσα από τις άπνοιες, αλλά αυτές αυξάνουν σημαντικά τις πιθανότητες για καρδιακή ανεπάρκεια, εγκεφαλικό, έμφραγμα, κολπική μαρμαρυγή, και επηρεάζουν τη ρύθμιση του ζαχάρου και της πίεσης. “Διαλύει το σώμα συνολικά,” τόνισε ο γιατρός.

Διάγνωση και Θεραπεία: Η διάγνωση είναι εύκολη και γίνεται με μελέτη ύπνου, όπου ο ασθενής φοράει ειδικά καταγραφικά στο σπίτι του. Η θεραπεία εξαρτάται από τη βαρύτητα του συνδρόμου. Για ήπιες περιπτώσεις, συνιστάται “υγιεινή του ύπνου”. Για μέτριες και βαριές περιπτώσεις, απαιτείται η χρήση μιας μάσκας CPAP κατά τον ύπνο, η οποία παρέχει θετική πίεση αέρα, κρατώντας τους αεραγωγούς ανοιχτούς. Όσοι τη χρησιμοποιούν και δουν την ποιότητα του ύπνου τους να βελτιώνεται, δεν την αποχωρίζονται, καθώς “το δώρο του ύπνου” είναι ανεκτίμητο.

Τεχνολογία, Διατροφή και Άσκηση: Ο Ρόλος τους στον Ύπνο

Νέες Τεχνολογίες: Τα κινητά τηλέφωνα, τα tablet και οι υπολογιστές καταστρέφουν τον ύπνο, καθώς κρατούν τον εγκέφαλο σε διέγερση και δεν επιτρέπουν την είσοδο σε φάση ύπνου. Αντίθετα, η τηλεόραση, αν και επηρεάζει τη μελατονίνη, δεν καταστρέφει τόσο τον ύπνο, επειδή δεν απαιτεί ανάδραση.

Τα smartwatches μπορούν να λειτουργήσουν ως ένα πρώτο “καμπανάκι” για προβλήματα ύπνου, καθώς καταγράφουν την ποιότητά του. Πολλές φορές, οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται το πρόβλημα πιο έγκαιρα, πριν εμφανιστούν συμπτώματα όπως η πρωινή κούραση, ο πονοκέφαλος, η έλλειψη ενέργειας ή προβλήματα μνήμης. Οι βλάβες στον εγκέφαλο από τον κακό ύπνο έχουν φανεί σε μαγνητικές τομογραφίες και είναι παρόμοιες με αυτές της νόσου Αλτσχάιμερ. Ο κακός ύπνος επηρεάζει ακόμα και τη στυτική λειτουργία στους άνδρες.

Διατροφή: Η παχυσαρκία είναι ένας από τους παράγοντες που προκαλούν άπνοιες. Η απώλεια βάρους μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τον ύπνο, ενδεχομένως καταργώντας την ανάγκη για συσκευή CPAP. Επιπλέον, δεν πρέπει να τρώμε για 3 ώρες πριν τον ύπνο, καθώς η διαδικασία της πέψης εμποδίζει τον οργανισμό να χαλαρώσει και να κοιμηθεί σωστά.

Άσκηση: Η φυσική άσκηση συμβάλλει σε έναν καλό ύπνο, καθώς το σώμα χρειάζεται να κουράζεται. Ωστόσο, δεν πρέπει να ασκούμαστε ακριβώς πριν τον ύπνο. Συνιστάται να ολοκληρώνουμε την άσκηση τουλάχιστον 3 ώρες πριν και να είμαστε σε φάση χαλάρωσης πριν πέσουμε για ύπνο.

Το Μήνυμα του Γιατρού: Μην Υποτιμάτε την Αϋπνία

“Η αϋπνία έχει πάρα πολλές αιτίες,” υπογράμμισε ο κ. Μωυσιάδης. Μπορεί να οφείλεται σε κατάθλιψη, στο σύνδρομο απνοιών (όπου το σώμα αντιδραστικά κοιμάται λιγότερο λόγω της ταλαιπωρίας), ή απλά σε μειωμένες ανάγκες ύπνου σε ηλικιωμένους που δεν έχουν ιδιαίτερη δραστηριότητα.

Ωστόσο, για οποιονδήποτε είναι εργαζόμενος και δραστήριος, αν κοιμάται λιγότερο από οκτώ ώρες, “εκεί θέλει ψάξιμο”. Ο γιατρός προέτρεψε τους ακροατές να μην υποτιμούν την αϋπνία και να αναζητήσουν τις αιτίες της, καθώς ο καλός ύπνος είναι θεμελιώδης για την υγεία και την ποιότητα ζωής.

Η συζήτηση με τον πνευμονολόγο Νίκο Μωυσιάδη έδωσε πολύτιμα εφόδια για την κατανόηση και αντιμετώπιση προβλημάτων ύπνου και αναπνευστικού. Η ενημέρωση για θέματα υγείας και ευεξίας είναι απαραίτητη για όλους.