Άγιον Όρος: Σεισμός & Ζημιές – Επείγουσα Αποκατάσταση
Άγιον Όρος σε Σεισμικό Κλοιό: Αγωνία για την Αποκατάσταση Ιστορικών Μονών ενόψει Πρωθυπουργικής Επίσκεψης
Το Άγιον Όρος βρίσκεται σε κατάσταση συναγερμού μετά τον πρόσφατο σεισμό των 5,3 Ρίχτερ που το έπληξε το Σάββατο. Ενώ οι ειδικοί προειδοποιούν για το ενδεχόμενο ισχυρότερων δονήσεων (έως 6 Ρίχτερ), μια συντονισμένη προσπάθεια αποτίμησης και αποκατάστασης των ζημιών βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Η ανάγκη για άμεση δράση επιτείνεται από την επικείμενη επίσκεψη του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στις 4 Ιουλίου, γεγονός που επισπεύδει την κατάρτιση ενός αναλυτικού πορίσματος.
Το πόρισμα αυτό, το οποίο θα φτάσει σύντομα στο Μέγαρο Μαξίμου, θα αποτελέσει τον οδικό χάρτη για τις πολιτικές και τεχνικές αποφάσεις. Τη σύνταξή του έχει αναλάβει μια διεπιστημονική επιτροπή, αποτελούμενη από εκπροσώπους του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, του Κέντρου Διαφύλαξης Αγιορείτικης Κληρονομιάς (ΚΕΔΑΚ), του Ινστιτούτου Τεχνικής Σεισμολογίας και Αντισεισμικών Κατασκευών (ΙΤΣΑΚ), καθώς και του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του ΑΠΘ. Οι εργασίες εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθούν εντός της εβδομάδας, με την Υπουργό Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, να παρακολουθεί στενά όλες τις εξελίξεις.
Ανεκτίμητοι Θησαυροί Υπό Απειλή: Οι Πρώτες Εκτιμήσεις Ζημιών
Οι επιτόπιες αυτοψίες που έχουν διενεργηθεί μέχρι στιγμής σε εννέα μονές (Δοχειαρίου, Ξενοφώντος, Αγίου Παντελεήμονος, Σίμωνος Πέτρας, Κωνσταμονίτου, Ζωγράφου, Παντοκράτορος, Βατοπεδίου και Χιλανδαρίου) αποκαλύπτουν μια ανησυχητική εικόνα. Οι περισσότερες από αυτές τις μονές βρίσκονται κατά μήκος μιας ευθείας γραμμής που επλήγη ιδιαίτερα από τους πρόσφατους σεισμούς.
Τα σοβαρότερα προβλήματα έχουν εντοπιστεί σε δομές με ανεκτίμητη ιστορική και πολιτιστική αξία. Οι τρούλοι και οι καμινάδες εμφανίζουν ζημιές, ενώ κρίσιμα είναι και τα σημεία επαφής των κτισμάτων με τους βράχους πάνω στους οποίους είναι χτισμένες πολλές μονές.
Ενδεικτική είναι η κατάσταση στο παλαιό καθολικό της Ιεράς Μονής Ξενοφώντος. Το κτίριο, που χρονολογείται από τα τέλη του 10ου αιώνα και κοσμείται με τοιχογραφίες της περίφημης Κρητικής Σχολής (1544), παρουσιάζει επιβαρυμένη στατική επάρκεια. Η ανησυχία για τον μεγαλοπρεπή τρούλο είναι πλέον έκδηλη. Ακόμη πιο δραματική είναι η εικόνα στον μεσαιωνικό Πύργο του Αγίου Στεφάνου της ίδιας Μονής, ο οποίος παρουσιάζει εκτεταμένες ρηγματώσεις, τόσο βαθιές που επιτρέπουν τη διάτρηση της οπτικής, καθιστώντας την κατάστασή του άκρως επικίνδυνη. Αντίστοιχες φθορές καταγράφηκαν και στη Μονή Σίμωνος Πέτρας, η οποία είναι χτισμένη πάνω σε βράχο, όπου εμφανείς ρωγμές μαρτυρούν την πίεση που δέχθηκε από τη σεισμική δραστηριότητα.
Πέρα από τα δομικά προβλήματα, τοιχογραφίες μεγάλης ιστορικής σημασίας έχουν καλυφθεί προσωρινά με διαφανείς γάζες για την αποφυγή περαιτέρω φθορών, ενώ η κατάρρευση καμινάδων, αν και πολιτισμικά δευτερεύουσα, συνιστά σοβαρό κίνδυνο για την ασφάλεια των μοναχών και των επισκεπτών.
Πηγές από το Άγιον Όρος και το ΚΕΔΑΚ τονίζουν την επιτακτική ανάγκη άμεσης χρηματοδότησης για την αποκατάσταση των ζημιών. Οι πρώτες εκτιμήσεις ανεβάζουν το απαιτούμενο κονδύλι στα 6-7 εκατομμύρια ευρώ. Η ταχύτητα των ενεργειών είναι κρίσιμη για τη διασφάλιση της στατικής επάρκειας και την αποτροπή περαιτέρω καταστροφής αυτών των ανεκτίμητων πολιτισμικών θησαυρών της Ορθοδοξίας και της παγκόσμιας κληρονομιάς.
