Η Επέκταση της ΕΥΑΘ στη Χαλκιδική: Σωτηρία ή Διοικητικό Άλμα στο Άγνωστο;

Η εξαγγελία του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρου Παπασταύρου, για την άμεση επέκταση της ΕΥΑΘ στη Χαλκιδική, με σκοπό τη θωράκιση του νομού από τη λειψυδρία και τη μείωση των απωλειών (που αγγίζουν το 50%), αποτελεί μια κίνηση υψίστης σημασίας. Η ανάγκη για ολοκληρωμένο, κοστολογημένο πλάνο και συντονισμένη διαχείριση είναι αδιαμφισβήτητη, ειδικά σε έναν νομό με τεράστιες τουριστικές ανάγκες και έντονες υδρολογικές πιέσεις.

Ωστόσο, αυτή η κεντρική παρέμβαση, που παρακάμπτει τους υφιστάμενους μηχανισμούς, γεννά σειρά δύσκολων ερωτημάτων που αφορούν τον πυρήνα της διαχείρισης του νερού ως δημόσιου αγαθού.

Δεδομένου ότι οι Δήμοι της Χαλκιδικής δεν διαθέτουν ΔΕΥΑ, η ύδρευση και η διαχείριση των βλαβών γινόταν μέχρι σήμερα απευθείας από τις Δημοτικές Τεχνικές Υπηρεσίες. Οι υπάλληλοι αυτοί γνώριζαν κάθε αντλιοστάσιο, κάθε παλαιωμένο αγωγό και την ακριβή θέση κάθε βλάβης στα εκτεταμένα δίκτυα των τουριστικών και απομακρυσμένων οικισμών.

Πώς θα διασφαλιστεί η άμεση και αποτελεσματική επίλυση βλαβών από έναν κεντρικό οργανισμό με έδρα τη Θεσσαλονίκη; Η εμπειρία δείχνει ότι η απόσταση και η γραφειοκρατία οδηγούν σε καθυστερήσεις. Ποιος μηχανισμός θα αντικαταστήσει την άμεση ανταπόκριση των δημοτικών συνεργείων, ειδικά σε περίοδο αιχμής τουρισμού; Η λύση θα πρέπει να προβλέπει ρητά την ενσωμάτωση του υφιστάμενου προσωπικού και την αξιοποίηση της τοπικής εμπειρίας, αλλιώς ο κατακερματισμός της διαχείρισης θα αντικατασταθεί από τον διοικητικό παραλογισμό.

Το κρισιμότερο ζήτημα είναι το οικονομικό. Η ΕΥΑΘ αναλαμβάνει, υποσχόμενη έργα και εξυγίανση. Ο κ. Παπασταύρου αναφέρθηκε σε συγκεκριμένο και κοστολογημένο πλαίσιο πλάνων, τονίζοντας ότι ίση έμφαση θα δοθεί και στην άρδευση.

Όμως, αν τα χρήματα που θα εισπράττονται από τους πολίτες της Χαλκιδικής δεν είναι πλήρως ανταποδοτικά για την αναβάθμιση των τοπικών δικτύων, αλλά διοχετεύονται σε γενικές ανάγκες εξυγίανσης του Οργανισμού, τι θα γίνει; Οι δημότες φοβούνται εύλογα ότι, μετά από χρόνια διαχείρισης από τις τοπικές αρχές, οι ίδιοι θα κληθούν να πληρώσουν το “μάρμαρο” με νέες αυξήσεις στα τιμολόγια, προκειμένου να χρηματοδοτήσουν τη μεγάλη επέκταση.

Η κυβέρνηση πρέπει να ξεκαθαρίσει: Θα υπάρξει διαφανής, ξεχωριστός λογαριασμός εσόδων-εξόδων για τη Χαλκιδική, διασφαλίζοντας ότι κάθε ευρώ του καταναλωτή επιστρέφει ως επένδυση σε υποδομές; Η λύση στο «νοικοκύρεμα» των 750 παρόχων (μείωση στους 700) δεν μπορεί να είναι η απλή μεταφορά του κόστους στους πολίτες.

Η πρόκληση για την ΕΥΑΘ είναι να συνδυάσει την τεχνοκρατική αποτελεσματικότητα με τη δημοκρατική λογοδοσία. Η θωράκιση της Χαλκιδικής από τη λειψυδρία απαιτεί όχι μόνο την υλοποίηση έργων ύψους 300 εκατ. ευρώ (π.χ. το Φράγμα Χαβρία), αλλά και εμπιστοσύνη των πολιτών ότι το νερό τους δεν θα γίνει αντικείμενο κερδοσκοπίας ή υπερκοστολόγησης.