Από την Κωνσταντινούπολη, Σπόροι Έξυπνης Διαχείρισης για τον Πολύγυρο

Από την Αναστασία Δεκάκη

Συνέντευξη με την κα Τάνια Γιαννιού, Αν. Προϊσταμένη του Τμήματος Περιβάλλοντος και Ενέργειας του Δημου Πολυγύρου

Ένα ταξίδι στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Foodwisebs, αποδεικνύεται πηγή πολύτιμων ιδεών για τον Δήμο Πολυγύρου. Η αποστολή της Τάνιας Γιαννιού; Η “έξυπνη διαχείριση τροφίμων” και η αποφασιστική μάχη ενάντια στη σπατάλη. Επιστρέφοντας γεμάτη έμπνευση από ένα τριήμερο γεμάτο γνώσεις και εμπειρίες, φέρνει μαζί της πρακτικές και οράματα που μπορούν να αλλάξουν την καθημερινότητα της τοπικής κοινωνίας. Ποιες ήταν οι αποκαλυπτικές στιγμές στην Πόλη και ποιες άμεσα εφαρμόσιμες λύσεις γεννήθηκαν για τον Πολύγυρο, χάρη στην ώθηση του Foodwisebs; Ακολουθήστε μας σε μια συνέντευξη που αναδεικνύει πώς η διεθνής συνεργασία μπορεί να οδηγήσει σε ένα πιο βιώσιμο μέλλον, ξεκινώντας από το πιάτο μας.

• Foodwisebs: Τι είναι και ποιος ο σκοπός του; Μπορείτε να μας σκιαγραφήσετε την ταυτότητα αυτού του ευρωπαϊκού εγχειρήματος ;

Το έργο Foodwisebs είναι ένα πρόγραμμα interreg, που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο έργο συμμετέχουν τέσσερις χώρες (Ελλάδα, Τουρκία, Βουλγαρία και Γεωργία) και στην Ελλάδα υλοποιείται από την περιβαλλοντική οργάνωση incommon, με τη συμμετοχή των δήμων Πολυγύρου, Αριστοτέλη, Καβάλας, Νέας Προποντίδας και Σιθωνίας. Σκοπός του έργου είναι να ενισχύσει τις δυνατότητες των τοπικών διοικήσεων σε αγροτικές περιοχές, ειδικότερα σε οικισμούς με υψηλή πίεση τουρισμού κατά τη θερινή περίοδο, προκειμένου να εκπαιδεύσουν και να ευαισθητοποιήσουν τους κατοίκους και τους τουρίστες όσον αφορά την πρόληψη και τη μείωση της σπατάλης τροφής, που σχετίζεται με τον καταναλωτή, ως εργαλείο για τη μείωση όλων των μορφών ρύπανσης στις περιοχές τους.

Ο κύριος στόχος είναι η μείωση του όγκου της σπατάλης τροφής που παράγεται από τον πληθυσμό της κάθε περιοχής. Δεδομένου ότι τα τοπικά νοικοκυριά και οι τουρίστες κατά τη θερινή περίοδο αποτελούν τους κύριους συνεισφέροντες στις τεράστιες ποσότητες απορριμμάτων τροφής, η ενίσχυση της ευαισθητοποίησής τους σχετικά με το πρόβλημα της απώλειας και της σπατάλης τροφής, καθώς και η προβολή παραδειγμάτων που στοχεύουν στην αλλαγή συμπεριφοράς για την πρόληψη της σπατάλης τροφής θα αποτελέσει τον κύριο πυρήνα όλων των δράσεων του έργου.

Για την επίτευξη αυτού του στόχου, το έργο θα εξοπλίσει 50 υπαλλήλους ή αιρετούς στους συμμετέχοντες δήμους των τεσσάρων χωρών με γνώσεις, εξειδίκευση, πρακτικές δεξιότητες και εργαλεία για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση καινοτόμων δράσεων, με έμφαση στην εκπαίδευση των πολιτών, προκειμένου να προωθήσουν από κοινού την πρόοδο προς τη βιώσιμη κατανάλωση τροφίμων στις περιοχές τους.

2 Κυρία Γιαννιού, ποια ήταν η πιο ενδιαφέρουσα στιγμή στην Κωνσταντινούπολη και ποιες τρεις άμεσα εφαρμόσιμες ιδέες για τον Πολύγυρο αποκομίσατε;

Το πιο σημαντικό κομμάτι του τριημέρου, πέρα από τις γνώσεις που αποκτήσαμε με τη συμμετοχή μας, είναι η γνωριμία με εκπροσώπους άλλων δήμων, τόσο από τη χώρα μας, όσο και από άλλες χώρες, με τους οποίους είχαμε την ευκαιρία να ανταλλάξουμε ιδέες και εμπειρίες. Είχαμε την ευκαιρία να ενημερωθούμε για καινοτόμες ιδέες σχετικά με τη μείωση της σπατάλης τροφής, αλλά και να σχεδιάσουμε δικά μας project.

Καθώς η ευαισθητοποίηση πρέπει να ξεκινάει από την παιδική ηλικία είναι σημαντικό να εκπαιδεύονται τα παιδιά στη μείωση της σπατάλης τροφής. Στα πλαίσια του έργου «τρέχει» ο διεθνής μαθητικός διαγωνισμός ‘’I VALUE FOOD’’, στον οποίο έχουν κληθεί να συμμετέχουν σχολεία του δήμου Πολυγύρου. Σκοπός του διαγωνισμού είναι η μείωση της σπατάλης τροφίμων μέσω της ευαισθητοποίησης και της προώθησης βιώσιμων διατροφικών συνηθειών στους νέους και η δημιουργία ενός ψηφιακού βιβλίου με βιώσιμες συνταγές από Ελλάδα, Βουλγαρία, Γεωργία και Τουρκία που συμβάλλουν στη μείωση της σπατάλης τροφής. Το βιβλίο συνταγών θα δημιουργηθεί από βίντεο και φωτογραφικό υλικό με συνταγές που μαγείρεψαν και προτείνουν οι μαθητές και οι μαθήτριες.

Στο πλαίσιο της τριήμερης εκπαίδευσης στην Κωνσταντινούπολη η ελληνική «ομάδα» σχεδίασε μια δράση που στοχεύει στους επαγγελματίες της εστίασης, με έμφαση στη μείωση της σπατάλης τροφής στις καλοκαιρινές υπαίθριες εκδηλώσεις (τα γνωστά μας πανηγύρια). Ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί μέσω της θέσπισης κινήτρων από την δήμο, καθώς και την εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των επαγγελματιών που συμμετέχουν. Θεωρώ ότι είναι ένα project που με την κατάλληλη προετοιμασία θα μπορούσε να εφαρμοστεί στον δήμο μας.

Και επειδή όσο και να μειώσουμε τη σπατάλη της τροφής πάντα καταλήγουν στα σκουπίδια οργανικά απορρίμματα, η χρήση του καφέ κάδου βοηθάει στη διαδικασία ανακύκλωσης, μετατρέποντας τα βιοαπόβλητα από σκουπίδια που ήταν έως τώρα σε λίπασμα εξαιρετικά χρήσιμο για όλους. Ο Δήμος Πολυγύρου έχει ήδη ξεκινήσει από πέρσι το καλοκαίρι την πιλοτική εφαρμογή του καφέ κάδου, αρχικά σε μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες και στη συνέχεια σε κεντρικούς δρόμους του Πολυγύρου, με σκοπό μελλοντικά την επέκτασή του.

3  Ποια παρουσίαση/δραστηριότητα σας έκανε εντύπωση και γιατί; Πώς ήταν η συνεργασία με άλλους Δήμους και ποιες προκλήσεις υπήρξαν στο “Let’s Revive the Map!” ;

Η πιο ενδιαφέρουσα δραστηριότητα ήταν αναμφισβήτητα η άσκηση “Let’s Revive the Map! Bringing the Map to Life”. Οι συμμετέχοντες, χωρισμένοι σε ομάδες, περπατήσαμε στη συνοικία Kadıköy της Κωνσταντινούπολης, εντοπίσαμε  σενάρια πραγματικής σπατάλης φαγητού και μιλήσαμε με επαγγελματίες της εστίασης για τις πρακτικές διαχείρισης της τροφής που εφαρμόζουν (από πλανόδιους πωλητές και οικογενειακά καταστήματα, έως γνωστές πολυεθνικές αλυσίδες εστίασης). Το πολύ ενδιαφέρον που διαπιστώσαμε είναι ότι οι μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις εφαρμόζουν εμπειρικές πρακτικές διαχείρισης της τροφής, ώστε να περισσεύει ελάχιστη και ότι περισσεύει να μοιράζεται σε όσους το έχουν ανάγκη. Αυτές οι πρακτικές απορρέουν από οικονομικούς λόγους και από αίσθημα αλληλεγγύης. Αντίθετα διαπιστώσαμε ότι δεν εφαρμόζεται καμία καλή πρακτική σε μια μεγάλη πολυεθνική εταιρεία εστίασης.

Η συνεργασία με τους άλλους δήμους ήταν πολύ χρήσιμη, καθώς μπορέσαμε να μοιραστούμε κοινούς προβληματισμούς, εμπόδια λόγω έλλειψης ανθρώπινων και οικονομικών πόρων για υλοποίηση δράσεων, αλλά και φρέσκες ιδέες.

4  Εργαστήριο τροφίμων στον Πολύγυρο: πώς το φαντάζεστε και ποιος θα είναι ο ρόλος σας; Πώς θα συνεργαστείτε με άλλους φορείς;

Ο δήμος Πολυγύρου μπορεί να παίξει τον ρόλο του συντονιστή και να ενισχύσει την ευαισθητοποίηση των πολιτών στο θέμα της σπατάλης τροφής. Δράσεις ενημέρωσης στα σχολεία, ενημέρωση των πολιτών μέσα από τις διαδικτυακές πλατφόρμες του δήμου, ευφάνταστες δράσεις ευαισθητοποίησης των πολιτών, δημιουργία διαύλων επικοινωνίας μεταξύ των επαγγελματιών της εστίασης και οργανώσεων που μπορούν να αξιοποιήσουν περισσευούμενες μερίδες φαγητού είναι μερικά παραδείγματα.

5  Ποιος είναι ο προσωπικός σας στόχος για το έργο και ποιες δράσεις θα υλοποιηθούν στον Πολύγυρο τον Μάιο στα πλαίσια του προγράμματος;

Στα μέσα Μαΐου στελέχη από τους ελληνικούς δήμους που συμμετέχουν στο πρόγραμμα θα βρεθούν στον Πολύγυρο για εκ νέου εκπαίδευσή τους και για την προετοιμασία της καμπάνιας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης που θα πραγματοποιηθεί το καλοκαίρι σε κάθε δήμο. Η καμπάνια που θα ονομάζεται «FOOD WASTE PATROL» έχει στόχο το παραλιακό μέτωπο κάθε δήμου που κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού αντιμετωπίζει έντονες πιέσεις λόγω της αυξημένης τουριστικής κίνησης και αποσκοπεί στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση, τόσο του ντόπιου πληθυσμού, όσο και των τουριστών. Επίσης το καλοκαίρι, θα πραγματοποιηθεί σε έναν από τους πέντε δήμους το φεστιβάλ REPLATE, με τη συμμετοχή όλων των εταίρων του έργου.

6  Θα οδηγήσει το πρόγραμμα σε περισσότερες πρωτοβουλίες αειφορίας; Ποιο είναι το μήνυμά σας για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων στους πολίτες;

Η συμμετοχή του δήμου μας στο πρόγραμμα μας εφοδιάζει με  χρήσιμα εργαλεία και γνώσεις, ώστε να μπορέσουμε να εφαρμόσουμε πολιτικές μείωσης της σπατάλης τροφής. Αν και διαθέτουμε περιορισμένο ανθρώπινο δυναμικό και οικονομικούς πόρους, το ζήτημα της σπατάλης τροφής είναι πολύ σημαντικό και οφείλουμε να δράσουμε προς την κατεύθυνση της μείωσής της.

Το 20% της συνολικής ποσότητας παραγόμενων τροφίμων στην ΕΕ χάνονται ή σπαταλούνται, ενώ στη χώρα μας πάνω από το 40% των αστικών αποβλήτων είναι οργανικά απόβλητα. Το μοντέλο της υπερκατανάλωσης τροφής μας έχει οδηγήσει στην σπατάλη της. Η αλλαγή αυτού του μοντέλου είναι στο χέρι όλων μας. Υπάρχουν ιδέες, τρόποι και οι γνώσεις για να το επιτύχουμε, αρκεί να το θελήσουμε. Η αλλαγή προς έναν πιο βιώσιμο τρόπο κατανάλωσης τροφής ξεκινάει από το ψυγείο, την κουζίνα και το πιάτο μας.

Ευχαριστούμε θερμά την κυρία Γιαννιού για την εμπεριστατωμένη και γεμάτη έμπνευση συνέντευξη. Οι ιδέες και οι προτάσεις που αποκόμισε από το πρόγραμμα Foodwisebs στην Κωνσταντινούπολη αποτελούν πολύτιμο οδηγό για τον Δήμο Πολυγύρου στην προσπάθειά του για μια πιο βιώσιμη διαχείριση τροφίμων. Αναμένουμε με ενδιαφέρον την υλοποίηση αυτών των πρωτοβουλιών και ευελπιστούμε σε ένα μέλλον με λιγότερη σπατάλη και περισσότερο σεβασμό για τους πόρους μας.