ΤΟ ΝΕΡΟ ΘΕΛΕΙ ΟΡΘΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ!

Η κλιματική αλλαγή δημιουργεί σοβαρές προκλήσεις και για την Χαλκιδική…

– Για ποιους λόγους το στερούνται όλο και πιο συχνά χιλιάδες πολίτες σε αστικά κέντρα και χωριά της περιοχής μας

– Καίριας σημασίας η δημιουργία υποδομών για την αξιοποίηση των επιφανειακών υδάτων…

Δυσκολότερα από το καλοκαίρι που διανύουμε προμηνύονται τα επόμενα χρόνια για τη χώρα μας, όσον αφορά στο ζήτημα της επάρκειας νερού, που είναι πραγματικά το πολυτιμότερο αγαθό για τον άνθρωπο.

Η κλιματική αλλαγή είναι σίγουρο ότι θα φέρει αλλαγές που θα εντείνουν το πρόβλημα της λειψυδρίας, το οποίο αντιμετωπίζουν διάφορες περιοχές φέτος, με σοβαρές συνέπειες στην αγροτική παραγωγή. Δεν είναι όμως μόνο η Κρήτη και η Θεσσαλία που «διψούν». Ακόμα και στην ορεινή Χαλκιδική που νερό γενικά υπάρχει,  κάτοικοι βρίσκονται συχνά αντιμέτωποι με διακοπές υδροδότησης. Οι αιτίες για τα προβλήματα αυτά είναι λίγο – πολύ γνωστές. Το ζήτημα λοιπόν είναι να κινητοποιηθούν οι αρμόδιοι φορείς και να σχεδιάσουν έργα και παρεμβάσεις που θα εγγυηθούν ένα καλύτερο και λιγότερο άνυδρο μέλλον για όλους.

Στερεύουν οι βρύσες…

Σοβαρά προβλήματα λειψυδρίας αντιμετωπίζουν το τελευταίο διάστημα διάφορες περιοχές της χώρας. Πεδινές και νησιωτικές, ποτέ δεν είχαν ιδιαίτερα πλούσια υδάτινα αποθέματα, όπως η Χαλκιδική, μένουν πολλές ώρες τους καλοκαιρινούς μήνες χωρίς νερό ενώ άλλο ένα θέμα είναι ότι διάγουμε περίοδο παρατεταμένης ανομβρίας και οι υψηλές θερμοκρασίες επιμένουν, σοβαρά προβλήματα υδροδότησης εμφανίζονται και εδώ. Το… νερό νεράκι λένε οι πολίτες σε όλους τους Δήμους της Χαλκιδικής αυτή την περίοδο.

Καιρός – δίκτυα ύδρευσης

Ποιες είναι όμως οι αιτίες που συχνά στερεύουν οι βρύσες και στη Χαλκιδική; Ο ήπιος χειμώνας που περάσαμε, με τις λίγες έως ελάχιστες χιονοπτώσεις στα ορεινά και την απουσία αρκετών βροχών, τον οποίο διαδέχθηκε μία γενικά άνυδρη άνοιξη και ένα πολύ θερμό καλοκαίρι με θερμοκρασίες – ρεκόρ, είναι ένας συνδυασμός που αναπόφευκτα προκαλεί λειψυδρία.

Υπάρχουν όμως δύο ακόμα παράγοντες οι οποίοι ευθύνονται για το γεγονός ότι ένα σεβαστό ποσοστό συμπατριωτών μας μένει συχνά χωρίς νερό το τελευταίο διάστημα. Ο ένας είναι οι παλιές υποδομές ύδρευσης, εξαιτίας των οποίων χάνονται άσκοπα πολύ μεγάλες ποσότητες νερού. Υπάρχον παλαιά δίκτυα κυρίως στους Δήμους Πολυγύρου και Νέας Προποντίδας με αποτέλεσμα οι σωλήνες 40 και 50 ετών να χάνουν ένα 30% διαθέσιμου νερού, ενώ προκαλούνται πολύ συχνά, σχεδόν σε καθημερινή βάση, βλάβες, με αποτέλεσμα να γίνονται διακοπές στην ύδρευση.

Αντίστοιχο πρόβλημα παρατηρείται και στα χωριά, τα οποία επίσης υδρεύονται μέσω πολύ παλιών δικτύων που εμφανίζουν διαρροές. Ελάχιστοι μικροί Δήμοι έχουν προχωρήσει σε παρεμβάσεις αλλαγής των δικτύων υδροδότησης. Η συντριπτική πλειοψηφία των οικισμών υδρεύεται μέσω των αρχικών δικτύων που κατασκευάστηκαν σ’ αυτούς, κυρίως από τη δεκαετία του ΄70 και έπειτα.

Λείπουν οι ταμιευτήρες…

Δεν είναι όμως μόνο τα υπάρχοντα δίκτυα. Θα πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη ότι στην περιοχή μας, απουσιάζουν σχεδόν παντελώς οι ταμιευτήρες νερού! Φράγματα υπάρχουν σε ποτάμια, όχι όμως μικρότερης κλίμακας υποδομές στα ορεινά, όπως, για παράδειγμα, ομβροδεξαμενές  ώστε να αρδεύονται από εκεί καλλιέργειες και κήποι και να μην χρησιμοποιούν οι ιδιοκτήτες τους πόσιμο νερό, αλλά και να ποτίζονται κοπάδια που τέτοια εποχή είναι στα ορεινά. Το φράγμα του Χαβρία θα μπορούσε να δώσει μια λύση αλλά και αυτό μάλλον δεν φαίνεται να καλύπτει την κατάσταση.

Είναι χαρακτηριστικά όσα ανέφερε σχετικά στην Χαλκιδική παλιός κοινοτάρχης. Όπως είπε, οι παλιοί Καποδιστριακοί Δήμοι παροτρύνθηκαν εκείνη την εποχή από το Κράτος να φτιάξουν ταμιευτήρες νερού στα βουνά, όμως δεν το έκανε κανένας. Αντίθετα, όλοι επέλεξαν να αντλήσουν νερό κάνοντας γεωτρήσεις, χωρίς να υπολογίζουν ούτε το κόστος, ούτε το γεγονός ότι ο υδροφόρος ορίζοντας δεν είναι ανεξάντλητος.

Σύνθετο πρόβλημα…

Το πρόβλημα της έλλειψης νερού είναι σύνθετο και δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί εύκολα. Για φέτος οι υδρολόγοι λένε πως όλα θα εξαρτηθούν από την πορεία των επόμενων μηνών σε ό,τι αφορά τις βροχοπτώσεις, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι εάν βρέξει θα γεμίσουν οι ταμιευτήρες με νερό. Όπως εξηγούν, αν βρέχει κανονικά θα βελτιωθεί η εικόνα. Όμως εάν συνεχιστεί το μοτίβο των τελευταίων ετών με τις ραγδαίες βροχοπτώσεις, ουσιαστικά δεν θα προσφερθεί τίποτα στον υδροφόρο ορίζοντα, καθώς, όταν πέφτει μεγάλος όγκος βροχής απότομα, το νερό δεν προλαβαίνει να εισχωρήσει στο έδαφος και χάνεται, άρα δεν καταπολεμάται το φαινόμενο της ξηρασίας.

Τι πρέπει να γίνει

Δεν μπορεί όμως να κάτσει κανείς με… σταυρωμένα χέρια και να περιμένει να σώσει την κατάσταση ο καιρός, ο οποίος έχει αποδειχθεί με τον χειρότερο τρόπο ότι είναι απρόβλεπτος. Απαιτείται να μάθουμε να διαχειριζόμαστε σωστά το υπάρχον νερό, όχι μόνο σε περιόδους ξηρασίας, αλλά και τις εποχές που αυτό ρέει άφθονο.

Πολιτεία και Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρέπει να σχεδιάσουν έργα μέσω των οποίων θα αξιοποιούνται κατάλληλα τα επιφανειακά νερά, όπως μικρά φράγματα, δεξαμενές κλπ. Με τον τρόπο αυτό δεν θα επιβαρύνεται διαρκώς μέσω γεωτρήσεων ο υδροφόρος ορίζοντας ο οποίος δεν είναι ανεξάντλητος. Για παράδειγμα, πόσες γεωτρήσεις μπορεί να «σηκώσει» ακόμα ο υπόγειος ορίζοντας στον Δήμο Νέας Προποντίδας; Κάποια στιγμή θα φτάσει στα όριά του, αν αυτό δεν έχει γίνει ήδη. Κάποτε οι αγρότες χρησιμοποιούσαν πολύ τις δεξαμενές για πότισμα των χωραφιών τους, όμως η συνήθεια αυτή σταδιακά εγκαταλείφθηκε. Πλέον ήρθε η ώρα να επιστρέψουν ως πρακτική.

Εξάλλου, πρέπει να δρομολογηθούν μεγάλης έκτασης έργα για την αντικατάσταση των πεπαλαιωμένων δικτύων ύδρευσης, πρώτα στα αστικά κέντρα και έπειτα στα χωριά. Με την κατασκευή νέων θα πάψουν οι διαρροές, εξαιτίας των οποίων χάνονται πολύτιμες ποσότητες