• Εν μέσω καλοκαιριού ένας είναι ο μεγάλος πονοκέφαλος των νοικοκυριών, ο οποίος μοιάζει… αθεράπευτος. Ο λόγος για την ακρίβεια η οποία, παρά την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, εξακολουθεί να κυριαρχεί, ειδικά σε βασικά καταναλωτικά προϊόντα όπως τα γαλακτοκομικά. 

Η αντιμετώπισή της δεν είναι εύκολη υπόθεση και αποτελεί το μεγαλύτερο «στοίχημα» για τη νέα ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης, η οποία καλείται να κάνει τα αδύνατα δυνατά για να την ελέγξει δίνοντας ανάσα στους καταναλωτές.

Στη «μάχη» αυτή θα αξιοποιήσει εργαλεία της προηγούμενης ηγεσίας, όπως το «Καλάθι του νοικοκυριού» που παρατείνεται και το πλαφόν στο περιθώριο κέρδους των εμπορικών επιχειρήσεων. Παράλληλα, αναμένεται μία σειρά μέτρων που μπορούν να βοηθήσουν όπως η παράταση του market pass, η αύξηση του αφορολόγητου, η μείωση του ΕΝΦΙΑ κλπ.

Εξάλλου, ιδιαίτερο βάρος αναμένεται να δοθεί στους συνταξιούχους, οι απολαβές των οποίων θα αυξηθούν και πάλι από τη νέα χρονιά, ενώ μέριμνα θα υπάρξει και για όσους έχουν προσωπική διαφορά.

«Θερίζει» η ακρίβεια!

Μπορεί ο πληθωρισμός να έχει πέσει αισθητά το τελευταίο διάστημα, όμως οι τιμές στα τρόφιμα και σε άλλα βασικά καταναλωτικά προϊόντα, όχι μόνο αποκλιμακώνονται με πολύ αργούς ρυθμούς σε σχέση με τα υπόλοιπα προϊόντα, όπως προκύπτει και από τα στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ και EUROSTAT, αλλά επιπλέον οι ανατιμήσεις σε κωδικούς και συγκεκριμένες κατηγορίες συνεχίζονται έστω και με μικρότερη ένταση.

Ωστόσο, κι αυτές ακόμη οι μικρότερες αυξήσεις δεν είναι αμελητέες, δεδομένου ότι οι τιμές στο ράφι βρίσκονται ήδη σε υψηλά επίπεδα από τις συνεχείς ανατιμήσεις των προηγούμενων μηνών δοκιμάζοντας τις αντοχές των καταναλωτών.

Η ιστοσελίδα «CNN.gr» σε δημοσίευμά της επικαλείται παράγοντες της αγοράς οι οποίοι «βλέπουν» το ενδεχόμενο αποκλιμάκωσης των τιμών στο ράφι προς το τελευταίο τρίμηνο του έτους, με βάση και την εικόνα των τιμών που επικρατούν αυτή στιγμή διεθνώς στις πρώτες ύλες όπως πχ. στα γαλακτοκομικά και σιτηρά. Εξηγούν ωστόσο, ότι ακόμη και σε αυτή την περίπτωση δεν θα πρέπει να αναμένουμε επιστροφή στις τιμές που ίσχυαν προ ενεργειακής κρίσης κι αυτό είναι πρόβλημα για τους πολίτες.

Επεκτείνεται το «Καλάθι»

Με την ακρίβεια λοιπόν να πλήττει ακάθεκτη τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, το υπουργείο Ανάπτυξης προχώρησε στην απόφαση να παρατείνει δύο μέτρα που είχαν ληφθεί από την προηγούμενη ηγεσία του προς την κατεύθυνση της συγκράτησης των ανατιμήσεων και την καταπολέμηση της ακρίβειας. Έτσι, τόσο το «Καλάθι του νοικοκυριού» που εφαρμόζεται στα σούπερ μάρκετ από τον περσινό Νοέμβριο, όσο το μέτρο του πλαφόν στο περιθώριο κέρδους το οποίο αφορά στις επιχειρήσεις που εμπορεύονται βασικά καταναλωτικά προϊόντα και καύσιμα επεκτείνονται πλέον μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου.

Επίδραση στην αγορά

Σε ό,τι αφορά στο «Kαλάθι του νοικοκυριού», κατά τις 35 εβδομάδες εφαρμογής του παρατηρήθηκαν αλλαγές στις αγοραστικές συμπεριφορές των καταναλωτών οι οποίες αποτυπώνονται τόσο στα νούμερα των εταιρειών μέτρησης πωλήσεων των σούπερ μάρκετ όσο και της βιομηχανίας τροφίμων. Η σημαντικότερη ήταν η μεγαλύτερη στροφή των καταναλωτών προς τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, με τα οποία άλλωστε γεμίζουν στην πλειονότητα τα «καλάθια» τους οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ.

Ενδεικτικά για την επίδραση του «καλαθιού» είναι τα στοιχεία της εταιρείας μετρήσεων Circana σύμφωνα με τα οποία το μερίδιο των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας επί σύνολο εκείνων που «μπήκαν» στο «καλάθι», διαμορφώθηκε το πρώτο πεντάμηνο του 2023 στο 19,6% όταν το αντίστοιχο περσινό διάστημα το μερίδιο των PL έφτανε το 17,8%. Μεγαλύτερη ήταν η ανάπτυξη σε συγκεκριμένες κατηγορίες όπως στα γαλακτοκομικά.

Το market pass

Την ίδια στιγμή οι πληροφορίες αναφέρουν πως αναμένεται να δοθεί παράταση και για το μέτρο του market pass, το οποίο θα επεκταθεί για τρεις συν δύο μήνες, έτσι ώστε να φτάσει η χορήγησή του έως το τέλος του έτους. Το μέτρο λήγει κανονικά μέσα στον μήνα που διανύουμε, με τις πληρωμές να ολοκληρώνονται τη νέα εβδομάδα. Αρχικά θα δοθεί παράταση μέχρι τέλος Οκτωβρίου, με πιθανά διευρυμένα κριτήρια, αριθμό δικαιούχων και ποσών και εν συνεχεία εφόσον οι ίδιοι λόγοι υφίστανται, θα δοθεί νέα δίμηνη παράταση έως το τέλος του Δεκεμβρίου.

Αφορολόγητο – ΕΝΦΙΑ

Η παράταση του market pass πιθανότατα θα περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών που θα ψηφιστεί, όπως όλα δείχνουν, πριν από το κλείσιμο της Βουλής τον Αύγουστο για τις θερινές διακοπές.

Το συνολικό ύψος των παρεμβάσεων που θα περιλαμβάνει αυτό θα κινηθεί στην περιοχή των δύο δισ. ευρώ και θα αφορά περίπου τρία εκατ. νοικοκυριά.

Ανάμεσα στα μέτρα που πιθανότατα θα περιλαμβάνονται στο νέο σ/ν, εκτιμάται πως θα είναι η αύξηση του αφορολογήτου κατά 1.000 ευρώ για μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες με παιδιά από την 1η Ιανουαρίου 2024. Το ετήσιο όφελος είναι 90 ευρώ για οικογένειες με ένα παιδί και 220 ευρώ για οικογένειες με περισσότερα παιδιά.

Επίσης, θα προβλέπεται η μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 10% για σπίτια που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές, ενώ θα γίνουν αλλαγές σε όλα τα μισθολογικά κλιμάκια για τους δημοσίους υπαλλήλους, με έμφαση στα χαμηλότερα, αλλά και στις θέσεις ευθύνης, στους ένστολους και στα μέλη ΔΕΠ των Πανεπιστημίων.

Άλλα μέτρα

Στο ίδιο νομοσχέδιο του υπ. Οικονομικών αναμένεται πως θα προβλέπεται αύξηση από 1-1-2024 κατά 8% του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, το οποίο θα διαμορφωθεί στα 216 ευρώ από 200 ευρώ που είναι σήμερα για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, ενώ θα υπάρξει αύξηση του επιδόματος μητρότητας στους ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες. Από τους τέσσερις μήνες θα διαμορφωθεί στους εννέα μήνες στο ύψος του κατώτατου μισθού.

Τέλος, αναμένεται να γίνει μόνιμη η απαλλαγή των πρώην δικαιούχων ΕΚΑΣ από τη συμμετοχή τους στη φαρμακευτική δαπάνη. Με αυτόν τον τρόπο, 600.000 και πλέον χαμηλοσυνταξιούχοι που έχασαν οριστικά το ΕΚΑΣ θα έχουν δωρεάν φάρμακα. Παράλληλα, καθιερώνεται το λεγόμενο youth pass, το οποίο θα χορηγείται στους νέους που ενηλικιώνονται με έτος πρώτης εφαρμογής το 2024. Πρόκειται για ένα κουπόνι 150 ευρώ που θα μπορεί να χρησιμοποιείται σε επιχειρήσεις του τουριστικού και πολιτιστικού κλάδου, καθώς και σε μεταφορές.

Οι συνταξιούχοι

Ειδικά για τους συνταξιούχους, το 2024 φέρνει και άλλες καλές εξελίξεις. Η σημαντικότερη είναι ότι θα καθιερωθεί η «μόνιμη» αύξηση των συντάξεων στο τέλος κάθε έτους, με τη λειτουργία του μηχανισμού ο οποίος θα προσδιορίζει το ύψος των αυξήσεων. Έτσι στις αρχές της νέας χρονιάς αναμένεται νέα αύξηση των συντάξεων κατά 3,4%, ενώ ενδέχεται να προκύψει συμπληρωματικά και επιπλέον αύξηση.

Εξάλλου, θα δοθεί και το 2024 επίδομα σε όσους εξαιτίας της προσωπικής διαφοράς δεν θα λάβουν αύξηση στη σύνταξή τους, ενώ προωθείται και η μείωση του ποσοστού παρακράτησης της Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης η οποία χρηματοδοτεί το λογαριασμό ΑΚΑΓΕ (Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών). Η εν λόγω εισφορά επιβάλλεται σε συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ κλιμακωτά και κυμαίνεται από 3% έως 14%.