Στοιχεία σοκ για τη βία κατά των γυναικών με αναπηρία: Οκτώ στις δέκα θύματα κακοποίησης

Αυξητικές τάσεις παρουσιάζει το «αόρατο και σιωπηλό έγκλημα» της βίας κατά των γυναικών με αναπηρία στην Ελλάδα, καθώς οκτώ στις δέκα έχουν υποστεί τουλάχιστον μία φορά οποιαδήποτε μορφή βίας κατά την διάρκεια της ζωής τους. Παρατηρούνται συχνά μυστήριες εγκυμοσύνες που έληξαν άδοξα και επίπονα. Κατάγματα και ξυλοδαρμοί που βαφτίστηκαν ατυχήματα στο σπίτι. Οι θύτες συνήθως είναι πρόσωπα του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος, αναγκάζοντας τα θύματα να ζουν αποκλεισμένα, αδρανοποιημένα και φυλακισμένα στα χέρια των φροντιστών τους.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΧΑΪΝΑ

Γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι με αναπηρία βρίσκονται πρώτοι στον “κατάλογο” των ατόμων που προσπαθούν να ξεφύγουν με κάθε τρόπο από τον καθημερινό εφιάλτη κακοποίησης που βιώνουν, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε κατά την εισήγησή της στο 1ο Συνέδριο Ιατροδικαστικής – Ψυχιατροδικαστικής, η Τμηματάρχης Τμήμα Αντιμετώπισης Ρατσιστικής Βίας της Διεύθυνσης Ασφαλείας Θεσσαλονίκης, κα Ασημίνα Γκοντόλια.

Πως όμως να “αποδράσουν” αν δεν υπάρχει ένα προστατευτικό περιβάλλον γύρω τους; Όσες και όσοι γλίτωσαν, ήταν γιατί είχαν κάπου να στραφούν. Ο φόβος όμως πολλές φορές πως ο θύτης θα βιαιοπραγήσει και στον στενό οικογενειακό κύκλο, αλλά και η εξάρτηση του θύματος από αυτόν, βάζει φρένο στην πολυπόθητη πόρτα της ελευθερίας.

Ο οικονομικός παράγοντας και η επιβίωση των γυναικών ΑμεΑ, είναι δύο από τους σημαντικότερους λόγους που δεν μπορούν να ξεφύγουν από τον κακοποιητή τους. Η συνήθεια της ψυχολογικής βίας τις καθιστά τα τέλεια θύματα. Αποτελεί σκληρή πραγματικότητα το γεγονός πως στερούνται το πενιχρό προνοιακό επίδομα που τους παρέχει η πολιτεία, το οποίο τις αποσπά συνήθως ο σύζυγος ή άλλα μέλη της οικογένειας, όπως τα αδέρφια. Ευτυχώς, δεν παρατηρούνται συχνά τέτοια φαινόμενα από την πλευρά των γονέων κατά των παιδιών τους με αναπηρία.

«Η επανάληψη μικρών πράξεων βίας, τις οποίες θεωρούμε μηδαμινές και δίνουμε και δίκιο στο θύτη, είναι αυτό που αποκαλούμε καθημερινή βία, στην οποία δεν δίνουμε καμία σημασία» τόνισε η κα Γκοντόλια ενώ στη συνέχεια σχολίασε τη δυσκολία να καταγγελθούν από τα ίδια τα θύματα τέτοια περιστατικά, καθώς υπάρχει μία σχέση εξάρτησης του θύματος με τον θύτη και πολλές φορές υποκρύπτεται η άσκηση εξουσίας πάνω σε αυτό.

«Αν και γνωρίζουμε ότι τα ΑμεΑ αποτελούν το 11% του πληθυσμού της χώρας μας, δεν τα βλέπουμε γύρω μας γιατί έχουμε σοβαρές ελλείψεις στην πρόσβαση και το κράτος πρόνοιας. Ένα μεγάλο ποσοστό αυτών των ανθρώπων όμως είναι κρυμμένοι στο σπίτι, μέσα σε ένα δωμάτιο και μακριά από τα μάτια του κόσμου. Θεωρείται τυχαίο ότι 1 εκατομμύριο άνθρωποι δεν είναι ορατοί και αναγνωρίσιμοι σε μία χώρα 11 εκατομμυρίων;».

«Κανένας άλλος δεν θα σε άντεχε εκτός από εμένα»

Οι γυναίκες με αναπηρία βιώνουν σωματική, λεκτική, σεξουαλική, συναισθηματική βία και παραμέληση σε σημαντικά υψηλότερα ποσοστά από εκείνες χωρίς αναπηρία, σύμφωνα με την κα Γκοντόλια. Ακούν συνεχώς φράσεις όπως «κανένας άλλος δεν θα σε ήθελε έτσι όπως είσαι» ή «κανείς δεν θα σε άντεχε εκτός από εμένα».

Η άρνηση παροχής βοήθειας σε ένα άτομο το οποίο έχει κινητικά προβλήματα, ακόμη και για το αυτονόητο όπως π.χ. να μεταβεί στην τουαλέτα, συνιστά μία μορφή σωματικής βίας. Φυσικά, τα περιστατικά δυστυχώς χειροτερεύουν, καθώς πολλές φορές περιλαμβάνουν εγκαύματα, δέσιμο, βίαιη και άγαρμπη φροντίδα, ακόμη και άσκηση σεξουαλικής βίας.

Ένα κωφό άτομο δεν μπορεί να ακούσει τα “αστεία” σεξουαλικού χαρακτήρα που διατυπώνονται εναντίον του, ενώ ένας τυφλός δεν μπορεί να αντιληφθεί, αλλά ούτε και να μπορέσει να προφυλαχθεί από οποιοδήποτε ανεπιθύμητο άγγιγμα. Η γυναίκα με μειωμένη κινητικότητα, ενδέχεται να βρεθεί θύμα βιασμού χωρίς να μπορεί να αντιδράσει.

Η οικονομική βία, αν και αποτελεί μία από τις συχνότερες μορφές βίας, παραμένει ακόμη «αόρατη». Πολλές φορές οι φροντιστές των ατόμων με αναπηρία αρνούνται να τους αγοράσουν νέο εξοπλισμό, ο οποίος απαιτείται για την διευκόλυνση της προσβασιμότητάς τους, προκειμένου να εξοικονομηθούν χρήματα για προσωπικό όφελος. Παράλληλα, οι θύτες παραβλέπουν να ενημερώσουν το θύμα για τα χρηματοοικονομικά του περιουσιακά στοιχεία, με αποτέλεσμα αποσπούν ανενόχλητοι διάφορα ποσά ή ακόμη και να το εκβιάζουν για την διαθήκη τους.

Ιδιαίτερα σοβαρό ζήτημα που αντιμετωπίζουν γυναίκες με ψυχική αναπηρία, οι οποίες έχουν νοσηλευτεί κατά καιρούς. Παρά τις σχετικές οδηγίες των ψυχιάτρων για την ενδεδειγμένη από πλευράς της οικογένειας συμπεριφορά, είναι συχνή η κακοποίηση που υφίσταται. Συνεχώς αιωρείται η απειλή ενός επόμενου εγκλεισμού σε ψυχιατρικό κατάστημα. Η ψυχικά ασθενής τρομοκρατείται διαρκώς με τη φράση «θα σε κλείσω μέσα για πάντα».