Η γενετική καταγωγή των Ελλήνων

Της Βίκυ Μπαϊρακτάρη

Το πρώτο σου χρέος, εχτελώντας την θητεία σου στην ράτσα είναι να νιώσεις μέσα σου όλους σου τους προγόνους. Το δεύτερο να φωτίσεις την ορμή τους και να συνεχίσεις το έργο τους. Το τρίτο σου χρέος να παραδώσεις στον γιο την μεγάλη εντολή να σε ξεπεράσει.

Νίκος Καζαντζάκης

Για τους προγόνους λοιπόν σήμερα το θέμα και  για την ράτσα των Ελλήνων θα μας μιλήσει ο  κύριος Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης γενετιστής και ομότιμος καθηγητής του Α.Π.Θ. 

Β: Με βάση ποια στοιχεία αποδεικνύεται η γενετική συνέχεια των Ελλήνων και η συγγένεια μας με τους Ιταλούς και άλλους ευρωπαϊκούς λαούς; Ποιο το ποσοστό πρόσμιξης με αυτούς;

T: Η γενετική συνέχεια των Ελλήνων στον χώρο και στον χρόνο αποδεικνύεται εμμέσως (Α), αλλά και αμέσως (Β).  Α) Το πρότυπο της διαβάθμισης των συχνοτήτων δεκάδων γενετικών παραλλαγών δείχνει υψηλότερες συχνότητες στα Νότια Βαλκάνια  και τη Νότια Ιταλία, που εξαπλώνεται σε χαμηλότερα επίπεδα ως τη χώρα των Βάσκων. Ο κεντρικός πυρήνας αυτής της εξάπλωσης εστιάζεται στην Ηπειρωτική Ελλάδα, στα νησιά του Αιγαίου και στις κύριες αποικίες των Ελλήνων στα παράλια της Μικράς Ασίας,  της Νότιας Ιταλίας, της Σικελίας, ενώ  καλύπτει μέρος και πληθυσμών της Κεντρικής Βαλκανικής. Αυτό το γενετικό πρότυπο συσχετίζεται με την  εξάπλωση των αρχαίων Ελλήνων. Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι ο συνθετικός γεωγραφικός χάρτης των γενετικών παραλλαγών αποτελεί μια εντυπωσιακή απόδειξη της συνέχειας της ελληνικής γενετικής υπογραφής στον Ευρασιατικό χώρο.

Β) Η μελέτη αρχαίου DNA από Μινωίτες και Μυκηναίους αποκάλυψε τη γενετική σύνδεση Μινωιτών, Μυκηναίων και σύγχρονων Ελλήνων. Συμπερασματικά, η γενετική σύσταση των σημερινών κατοίκων της Ελλάδας φαίνεται ότι σε μεγάλο ποσοστό είχε διαμορφωθεί ήδη σε εκείνη τη μακρινή προϊστορική εποχή της Εποχής του Χαλκού και συνεπώς οι απόγονοι αυτών των πληθυσμιακών ομάδων που ζούσαν στον ελλαδικό χώρο πριν από το 2.000 π.Χ. θα είναι οι πληθυσμοί που θα χαρακτηριστούν ΄Ελληνες.

Γ) Από τη μελέτη της γενετικής σχέσης ανάμεσα σε 9 Μεσογειακούς λαούς, προέκυψε ότι:  Μεγαλύτερη γενετική συγγένεια υπάρχει ανάμεσα σε Γάλλους – Ισπανούς και Έλληνες – Ιταλούς.

Δ) Η  γενετική συνεισφορά των  Ελλήνων  στη γενετική σύσταση των σημερινών  κατοίκων της Καλαβρίας είναι 7%, της Απουλίας  22%, ενώ της Σικελίας ανέρχεται στο εντυπωσιακό ποσοστό 37,3%.  Τα στοιχεία της ανάλυσης των γενετικών δεικτών  είναι συμβατά με την υπόθεση ότι η μεγαλύτερη δημογραφική συνεισφορά στον πληθυσμό της Σικελίας και της Νότιας Ιταλίας έγινε από αρχαίους Έλληνες.  H διατήρηση στενής γενετικής συγγένειας μεταξύ των σύγχρονων Ελλήνων και των κατοίκων περιοχών της Ιταλίας, που είχαν αποικιστεί από τους αρχαίους ΄Ελληνες, αποτελεί πειστική ένδειξη για την κοινή καταγωγή τους από τους αρχαίους ΄Ελληνες.

B: Σους ανιστόρητους που προπαγανδίζουν ότι κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας ο λαός μας έχει αλλοιωθεί γενετικά από τους Τούρκους τι έχετε να απαντήσετε;

Τ. Tο ποσοστό της επιμειξίας των Ελλήνων από Ασιατικούς πληθυσμούς (Μογγολικής καταγωγής) είναι περίπου 2%. Ιδιαίτερη μάλιστα σημασία έχει το γεγονός ότι σε όλες τις γενετικές έρευνες των Ελλήνων  αποκαλύφθηκε  ελάχιστη Ασιατικής προέλευσης διείσδυση στο DNA μας. Το εύρημα αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι οι Τούρκοι είχαν υποδουλώσει την Ελλάδα για 400 χρόνια και εύλογα θα αναμενόταν πως θα υπήρχε διείσδυση DNA Μογγολικής κληρονομιάς Τούρκων στους Έλληνες. Ως εκ τούτου οι ΄Ελληνες, εξαιτίας θρησκευτικών, πολιτισμικών, γλωσσικών, ηθολογικών και άλλων λόγων, δεν ήρθαν σε μεγάλο βαθμό σε επιμειξίες με Τούρκους με Μογγολική καταγωγή.

Β: Έχουν οι Πόντιοι κάποια συγγενικη σχέση με Τούρκους, οι Σκοπιανοί με τους Μακεδόνες και οι Κρητικοί με του Αφρικανούς;

T: A) Η στατιστική ανάλυση των γενετικών δεδομένων έδειξε ότι η γενετική απόσταση μεταξύ των Τούρκων και των Ελλήνων από τη Μικρά Ασία ήταν πολύ μεγάλη, παρά τη γεωγραφική εγγύτητά τους. Το αποτέλεσμα αυτό δείχνει ότι οι Τούρκοι και οι ΄Ελληνες  από τη Μικρά Ασία έχουν διαφορετική γενετική σύσταση.

1. B) Τα γενετικά αποτελέσματα δείχνουν ότι παρά τη γεωγραφική γειτνίαση, η προγονική πατροπλευρική γενετική σύσταση των Ελλήνων διαφέρει σημαντικά από αυτή των Σλάβων της π.Γ.Δ.Μ. Επιπρόσθετα, οι Σλάβοι της π.Γ.Δ.Μ. εντάσσονται γενετικά πλησιέστερα με άλλους Σλαβικούς λαούς και κυρίως τους Βούλγαρους.

Γα) Σε σχέση με την υπόθεση ότι ο Μινωικός πολιτισμός οφείλεται σε εποικισμό από την Αφρική, η γενετική ανάλυση σύγχρονων ανθρώπων έδειξε ότι η πλειονότητα των χρωμοσωμάτων E-M78  χαρακτηρίζεται  από τον γενετικό δείκτη V13 τόσο στην Κρήτη όσο και στην Ηπειρωτική Ελλάδα, ενώ σε κανένα από τα πληθυσμιακά δείγματα  από την Αίγυπτο δεν βρέθηκε αυτός ο γενετικός δείκτης. Το αποτέλεσμα αυτό δείχνει ότι δεν υπήρξε πρόσφατη γενετική επαφή ανάμεσα στην Αίγυπτο και στην Κρήτη ή στην Ηπειρωτική Ελλάδα.

Γβ) Κανένα από τα αρχαϊκά δείγματα από την Κρήτη δεν έφερε τη  γενεαλογική γραμμή L που χαρακτηρίζει πληθυσμούς της Αφρικής. Μάλιστα, οι σημερινοί κάτοικοι του Λασιθίου εξακολουθούν να φέρουν τις μητροπλευρικές  γενετικές υπογραφές  των αρχαίων προγόνων τους. Τα αποτελέσματα αυτά  καταρρίπτουν την  θεωρία του ΄Εβανς   ότι  ιδρυτές του Μινωικού πολιτισμού είχαν βορειοαφρικανική καταγωγή.

Β: Ποια η αντιμετώπιση του κράτους απέναντι στον κλάδο σας; Υπάρχει στήριξη στις έρευνες σας ;

1. Ένας από τους βασικούς στόχους του Πανεπιστημίου είναι η παραγωγή νέας γνώσης και η μετάδοσή της. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, απαραίτητες προϋποθέσεις είναι η υλικοτεχνική υποδομή, η χρηματοδότηση και η αφοσίωση των ερευνητών. Η Ελληνική πολιτεία διαθέτει από τα μικρότερα ποσοστά του ΑΕΠ από τις 27  χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη χρηματοδότηση της έρευνας. Η ερευνητική μου δραστηριότητα βασίστηκε κυρίως στη χρηματοδότησή της από ανταγωνιστικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.  Για μένα το χειρότερο είναι ότι, με τη νέα νομολογία που εφαρμόζεται από τις αρχές του 2018, το ερευνητικό περιβάλλον θα γίνει ακόμη πιο δυσλειτουργικό και αφιλόξενο, όταν κινδυνεύει ακόμα και η ζωή κάποιου φοιτητή ή ερευνητή  εάν έχει ερευνητικές υποχρεώσεις στο Πανεπιστήμιο, κυρίως τις βραδινές ώρες.

Β: Ο Ελληνικός πληθυσμός είναι αυτός που μας λένε ή ακομα μεγαλύτερος και παγκόσμιος ;

T: Τα στοιχεία της ανάλυσης του DNA δείχνουν πως ΄Ελληνες μετέφεραν το DNA τους και κατ’ επέκταση τον πολιτισμό τους σε όλη την λεκάνη της Μεσογείου, αλλά ακόμη πιο μακριά. Ως εκ τούτου, ο Ελληνικός πληθυσμός σαφώς είναι μεγαλύτερος από τον σύγχρονο ελλαδικό χώρο, μια και ισάριθμος Ελληνικός πληθυσμός είναι διασπαρμένος σε όλη τη γη.

Β: Ως γενετιστής πώς κρίνεται την απόδοση ιθαγένειας σε αλλοδαπό από την κυβέρνηση αλλά και την  θεωρία οτι η ράτσα δεν είναι παρά ένα κοινωνικό κατασκεύασμα και στερεότυπο;

T: Ως γενετιστής γνωρίζω ότι η εθνοτική ιθαγένεια είναι θέμα πολιτισμού, παιδείας, θρησκείας, γλώσσας και συνειδήσεως και δεν εντοπίζεται στο DNA ή στο αίμα.  Παρόλα αυτά, το ερώτημά σας έχει και βιολογικό υπόβαθρο. Βασικά δεν έχω αντίρρηση να χορηγηθεί και σε αλλοδαπούς η Ελληνική ιθαγένεια, αλλά θα έπρεπε να τηρούνται αυστηρές προϋποθέσεις, όπως συμβαίνει σε πολλές άλλες χώρες.

Στο βιολογικό επίπεδο προκειμένου να αποδεχτούμε ως έγκυρη  μια “φυλή”, απαιτείται να έχει ποσοστό διαφοροποίησης που να υπερβαίνει το 25% σε σχέση με άλλη πληθυσμιακή ομάδα. Ως εκ τούτου ανάμεσα στους γενετιστές ο όρος “φυλή” δεν έχει  ταξινομική σπουδαιότητα – όλοι οι άνθρωποι ανήκουν στο ίδιο είδος, τον Homo  sapiens. Κατά συνέπεια, η χρήση του όρου ανθρώπινη “φυλή”,  ως οριοθετημένου βιολογικού τύπου, θα πρέπει να αποφεύγεται  ή να χρησιμοποιείται με ιδιαίτερη περίσκεψη, μια και ο όρος παραμένει ένα αμφιλεγόμενο και ζέον ζήτημα, τόσο κοινωνικά, όσο και επιστημονικά

Β: Η ορθόδοξη πίστη συμβαδίζει με την έρευνα κα την επιστήμη;

T:  Θεωρώ ότι στην Ορθοδοξία υπάρχουν πεφωτισμένοι ιεράρχες που σε αρκετές περιπτώσεις συνεργαζόμενοι με γενετιστές συνέβαλαν στην επίλυση σοβαρών προβλημάτων, π.χ. περίπτωση περιορισμού γεννήσεων με μεσογειακή αναιμία στην Κύπρο. Επιπρόσθετα, ένας από τους βασικούς Αμερικανούς επιστήμονες που συνέβαλαν στην αποκρυπτογράφηση του DNA  του ανθρώπου, ο Καθηγητής Francis Collins, όχι μόνο δηλώνει Χριστιανός, αλλά συνέγραψε και  βιβλίο με τίτλο: The Language of God: A Scientist Presents Evidence for Belief. Τέλος, η Ορθόδοξη Εκκλησία ποτέ ή σπάνια ήρθε σε αντιπαράθεση με την Επιστήμη.

1. Πείτε μας λίγα λόγια για το νέο σας βιβλίο “The Genetic Origins of the Greeks”

T: Το βιβλίο μου με τίτλο: “Η γενετική ιστορία της Ελλάδας – Το DNA των Ελλήνων” κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο του 2014. ΄Ηδη εξαντλείται και η δεύτερη έκδοσή του. Ο γιος μου Αλέξανδρος – Αναπληρωτής Καθηγητής –  διατύπωσε την άποψη ότι πρέπει να γραφεί ένα  εκλαϊκευμένο βιβλίο  που να απευθύνεται στον μέσο αναγνώστη που δεν έχει βιοϊατρικό υπόβαθρο. Ως εκ τούτου, δημοσιεύτηκε αρχικά  βιβλίο με τίτλο:  “Γενετική καταγωγή των Ελλήνων” και τώρα στα αγγλικά με τίτλο: “The Genetic Origins of the Greeks”.  Μέσα στο σύντομο χρονικό διάστημα από την έκδοση του πρώτου βιβλίου, η επιστήμη της γενετικής προσέθεσε νέα εντυπωσιακά στοιχεία στο ψηφιδωτό της εξέλιξης του ανθρώπου. Τα στοιχεία αυτά φώτισαν τις βαθύτερες γενετικές ρίζες του ανθρώπου στην Ελλάδα, αλλά και στην υπόλοιπη Ευρασία. Τα στοιχεία αυτά αποτελούν νέες πολύτιμες επιστημονικές πληροφορίες στην εκλαϊκευμένη  και ταυτόχρονα επικαιροποιημένη έκδοση του βιβλίου.

B: Τi έχετε να ευχηθείτε στον Ελληνικό λαό;

Τ¨. Εύχομαι στον ελληνικό λαό κάθε πρόοδο και περαιτέρω ευόδωση των προσπαθειών του να ξεπεράσει την κρίση, Μόνο για να γίνει αυτό χρειάζεται σωστή ενημέρωση και μεγάλες προσπάθειες. Μερικοί έχουν λησμονήσει ότι:  «Τα αγαθά κόποις κτώνται».

Σας ευχαριστώ θερμά μεγάλη μου τιμή !!

ΒΙΚΗ ΜΠΑΙΡΑΚΤΑΡΗ

ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΩΣΤΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗ. Ο Ομότιμος Καθηγητής Κώστας Τριανταφυλλίδης είναι αριστούχος απόφοιτος του Τμήματος Φυσιογνωσίας και διδάκτορας της Φυσικομαθηματικής Σχολής του Α.Π.Θ. Παρακολούθησε μεταδιδακτορικές σπουδές στη Γενετική  στις Η.Π.Α., στη Γαλλία και στην Αγγλία. Διετέλεσε Πρόεδρος του Τμήματος Βιολογίας του Α.Π.Θ. Πολλά ερευνητικά προγράμματα του χρηματοδοτήθηκαν από διεθνείς οργανισμούς, αλλά και εθνικούς πόρους. Τα δημοσιεύματά του  στη Γενετική του Ανθρώπου αφορούν: α) τη μελέτη της γενετικής σύστασης των κατοίκων της Ελλάδας με κλασικούς και DNA δείκτες με στόχο τη διερεύνηση της βιολογικής ιστορίας των Ελλήνων και της σχέσης τους με άλλους λαούς της Ευρασίας, β) τη μοριακή διερεύνηση κληρονομικών ασθενειών, και γ) την ανάλυση DNA για έλεγχο ιατροδικαστικών υποθέσεων. ΄Εχει ασχοληθεί επίσης με τη χαρτογράφηση της γενετικής σύστασης αρκετών ζωικών οργανισμών. Το συγγραφικό του έργο έχει περισσότερες από 3.500 αναφορές από άλλους επιστήμονες. Έχει γράψει  10 διδακτικά βιβλία. Επιπλέον, είναι συγγραφέας δύο εκλαϊκευμένων βιβλίων: α) Η ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ – Το DNA των Ελλήνων (2014), και β) Η ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ (2016). Σύντομα θα κυκλοφορήσει βιβλίο του με τίτλο: THE GENETIC ORIGINS OF THE GREEKS. Αρκετοί από τους φοιτητές του είναι ήδη Καθηγητές σε ΑΕΙ ή ΤΕΙ της χώρας. Δίδαξε για μια δεκαετία στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο του Δήμου Θεσσαλονίκης, καθώς και ως προσκεκλημένος ομιλητής σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας για επίκαιρα  θέματα εφαρμογών μοριακής γενετικής και βιοτεχνολογίας στον άνθρωπο και για  τους βιοηθικούς προβληματισμούς που προκύπτουν από τη χρήση και διαχείριση των γενετικών πληροφοριών.

      Πλήρες βιογραφικό σημείωμα μου υπάρχει στην  Ηλεκτρονική Διεύθυνση:

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%89%CE%BD%CF%83%CF%84%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%BD%CE%BF%CF%82_%CE%A4%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%86%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%AF%CE%B4%CE%B7%CF%82